آنژیوپلاستی عروق پا چیست؟

آنژیوپلاستی عروق پا از روش‌های نوین و کم‌تهاجمی در درمان بیماری‌های عروقی میباشد که به باز کردن شریان‌های تنگ یا مسدود پا کمک می‌کند. این روش به‌ویژه برای بیماران مبتلا به بیماری شریان محیطی (PAD) کاربرد دارد؛ بیماری‌ای که به دلیل تجمع چربی و کلسترول در دیواره عروق، منجر به کاهش جریان خون در پاها می‌شود. نتیجه‌ی این اختلال، درد، گزگز، زخم‌های مزمن و در موارد پیشرفته‌تر، تهدید سلامت اندام است. در این مقاله به بررسی نحوه انجام آنژیوپلاستی، مزایا، عوارض و مراقبت‌های پس از آن می‌پردازیم تا درک بهتری از این درمان مؤثر به دست آورید.

آنژیوپلاستی عروق پا چیست؟

آنژیوپلاستی روشی است که در آن با استفاده از کاتتر و بالون مخصوص، مسیر عروق مسدود یا تنگ شده باز می‌شود تا جریان طبیعی خون به اندام‌ها بازگردد. در بسیاری از موارد، پس از باز کردن عروق، پزشک از استنت (فنر مشبک کوچک) برای جلوگیری از تنگ شدن مجدد رگ استفاده می‌کند.
هدف اصلی این روش، افزایش جریان خون، کاهش درد و پیشگیری از زخم یا قانقاریا در بیماران مبتلا به اختلالات عروقی است.

مراحل انجام آنژیوپلاستی پا

عمل آنژیوپلاستی معمولاً در بیمارستان و تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. مراحل اصلی آن عبارتند از:

1. آماده‌سازی بیمار: بیمار روی تخت مخصوص دراز می‌کشد و ناحیه کشاله ران یا پشت زانو ضدعفونی و بی‌حس می‌شود.
2. ورود کاتتر: پزشک یک سوزن نازک را وارد شریان کرده و از طریق آن، لوله انعطاف‌پذیری به نام کاتتر را به سمت محل تنگی هدایت می‌کند.
3. تزریق ماده حاجب: برای مشاهده دقیق عروق، ماده‌ای رنگی از طریق کاتتر تزریق می‌شود و تصاویر با کمک دستگاه آنژیوگرافی ثبت می‌گردد.
4. باز کردن عروق: بالونی کوچک در انتهای کاتتر قرار دارد که در محل انسداد باد می‌شود تا چربی‌ها کنار رفته و مسیر خون باز شود.
5. قرار دادن استنت (در صورت نیاز): در بعضی بیماران، استنت در محل باقی می‌ماند تا از تنگی مجدد جلوگیری کند.
6. پایان عمل: پس از باز شدن کامل رگ، کاتتر خارج می‌شود و محل ورود با فشار یا ابزار مخصوص بسته می‌شود.

مدت زمان این عمل معمولاً بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه است و اغلب بیماران در همان روز یا نهایتاً پس از یک شب بستری، ترخیص می‌شوند.

چه کسانی به آنژیوپلاستی پا نیاز دارند؟

این روش برای افرادی مناسب است که دچار انسداد یا تنگی شریان‌های پا هستند و علائم زیر را تجربه می‌کنند:

• درد پا هنگام راه رفتن یا حتی در حالت استراحت
• زخم‌های مزمن یا غیرقابل بهبود روی پا یا انگشتان
• تغییر رنگ یا سرمای غیرطبیعی پا
• کاهش مو یا ضخیم شدن ناخن‌ها به دلیل کمبود جریان خون

به‌ویژه بیماران مبتلا به دیابت، فشار خون بالا، کلسترول زیاد یا سابقه سیگار کشیدن، بیشتر در معرض این عارضه قرار دارند و ممکن است پزشک برای آنان آنژیوپلاستی را توصیه کند.

مزایای آنژیوپلاستی نسبت به جراحی باز

• کم‌تهاجمی بودن و عدم نیاز به برش‌های بزرگ
• دوران نقاهت کوتاه و بازگشت سریع‌تر به فعالیت‌های روزمره
• کاهش خطر عفونت و خونریزی
• قابل انجام برای بیمارانی که توان انجام جراحی باز را ندارند

این ویژگی‌ها باعث شده‌اند که آنژیوپلاستی به یکی از پرکاربردترین روش‌های درمانی در بیماری‌های عروقی تبدیل شود.

عوامل مؤثر بر موفقیت آنژیوپلاستی

موفقیت درمان به چند عامل کلیدی بستگی دارد:

1. وضعیت عمومی بیمار: کنترل بیماری‌هایی مانند دیابت، چربی خون و فشار خون نقش مهمی در بهبود نتایج دارد.
2. شدت تنگی یا انسداد: هرچه میزان گرفتگی کمتر باشد، احتمال موفقیت بیشتر است.
3. تجربه پزشک و تجهیزات پیشرفته: استفاده از فناوری‌های جدید مانند استنت‌های دارویی می‌تواند نتایج طولانی‌مدت‌تری ایجاد کند.
4. رعایت توصیه‌های پس از عمل: پیگیری منظم و تغییر سبک زندگی برای پیشگیری از انسداد مجدد حیاتی است.

مراقبت‌های پس از آنژیوپلاستی پا

پس از انجام آنژیوپلاستی، بیمار باید چند ساعت دراز بکشد تا از خونریزی در محل ورود کاتتر جلوگیری شود. همچنین رعایت نکات زیر اهمیت زیادی دارد:

• مصرف داروهای رقیق‌کننده خون طبق دستور پزشک
• نوشیدن مایعات فراوان برای دفع ماده حاجب از بدن
• خودداری از بلند کردن اجسام سنگین تا چند روز
• ترک سیگار و پیروی از رژیم غذایی کم‌چرب و متعادل
• مراجعه منظم به پزشک برای بررسی وضعیت عروق

در صورت مشاهده علائمی مانند تورم، قرمزی، تب یا درد شدید در پا باید فوراً با پزشک تماس گرفته شود.

خطرات و عوارض احتمالی آنژیوپلاستی

هرچند آنژیوپلاستی روش ایمنی محسوب می‌شود، اما ممکن است با برخی عوارض همراه باشد:

• خونریزی یا کبودی در محل ورود کاتتر
• عفونت خفیف در ناحیه برش
• تنگی مجدد عروق در ماه‌ها یا سال‌های بعد
• واکنش آلرژیک به ماده حاجب
• در موارد نادر، آسیب به شریان یا تشکیل لخته خون

با این حال، احتمال بروز این عوارض بسیار کم است و بیشتر بیماران با رعایت مراقبت‌های توصیه‌شده، بدون مشکل خاصی بهبود پیدا می‌کنند.

مدت زمان بهبودی پس از عمل

اکثر بیماران می‌توانند در عرض ۲ تا ۵ روز فعالیت‌های روزمره خود را از سر بگیرند. اما بازگشت کامل به فعالیت‌های فیزیکی سنگین یا ورزشی ممکن است تا چند هفته زمان ببرد. در این مدت، توجه به تغذیه سالم، کنترل وزن و ورزش سبک مانند پیاده‌روی آرام به بهبود سریع‌تر کمک می‌کند.

سخن پایانی

آنژیوپلاستی عروق پا، روشی ایمن، مؤثر و کم‌تهاجمی برای باز کردن شریان‌های تنگ و مسدود است. این عمل می‌تواند درد و محدودیت حرکتی بیماران را کاهش دهد، از بروز زخم‌های مزمن جلوگیری کند و کیفیت زندگی را به‌طور قابل‌توجهی بهبود بخشد.
با این حال، موفقیت نهایی این روش به همکاری بیمار با پزشک، رعایت مراقبت‌های پس از عمل و کنترل عوامل خطر مانند دیابت و سیگار کشیدن بستگی دارد.

در نهایت، در صورت بروز هرگونه درد، تورم یا تغییر رنگ در پاها، مراجعه فوری به پزشک ضروری است تا از بروز عوارض احتمالی جلوگیری شود. آگاهی از این روش و تصمیم‌گیری آگاهانه درباره درمان، می‌تواند نقش مهمی در حفظ سلامت عروق و پیشگیری از آسیب‌های جدی‌تر ایفا کند.