فریز تخمک، فرصتی برای مادر شدن در زمان دلخواه
فریز تخمک فرصتی است برای مدیریت آگاهانه باروری و انتخاب زمان مناسب برای مادر شدن. اگر هنوز آماده بارداری نیستید اما نمیخواهید شانس طبیعی باروری خود را از دست بدهید، فریز تخمک میتواند بهترین گزینه برای شما باشد. با مشاوره با پزشک متخصص باروری، میتوانید بهترین تصمیم را بر اساس شرایط جسمی، سنی و اهداف زندگی خود بگیرید.
اگر به دلیل مشغلهکاری، نداشتن شریک زندگی مناسب یا مشکلات پزشکی، فعلاً قصد بارداری ندارید و نگران کاهش باروری در آینده هستید، فریز کردن تخمک یا انجماد تخمک (Oocyte Cryopreservation) روشی جدید برای حفظ قدرت باروری خانمها است. این روش به شما اجازه میدهد تا تخمکهای سالم خود را در سنین جوانی ذخیره کنید و در آینده از آنها برای بارداری استفاده نمایید.
فریز تخمک چیست؟
در فرآیند فریز تخمک، ابتدا تخمدانها با داروهای خاص تحریک میشوند تا چندین تخمک بالغ تولید کنند. سپس با عمل کوچکی به نام پانکچر (تخمکگیری)، تخمکها از بدن خارج شده و در دمای بسیار پایین با استفاده از نیتروژن مایع فریز میشوند.
این تخمکها میتوانند حتی تا چند دهه بعد برای بارداری به روش IVF استفاده شوند.
چه کسانی میتوانند فریز تخمک انجام دهند؟
دلایل انجام فریز تخمک برای هر فرد متفاوت است. از جمله:
- خانمهایی که بارداری خود را به دلایل کاری یا تحصیلی به تعویق میاندازند.
- بیماران مبتلا به سرطان که قصد دارند پیش از شیمیدرمانی تخمکهای خود را حفظ کنند.
- مبتلایان به تنبلی تخمدان (PCOS) یا آندومتریوز.
- افرادی که قصد انجام عمل تغییر جنسیت دارند.
- دختران مجردی که میخواهند در آینده از تخمکهای خود برای بارداری استفاده کنند.
فریز تخمک نه تنها برای حفظ باروری، بلکه در موارد اهدای تخمک هم کاربرد دارد.
مراحل انجام فریز تخمک
فرایند فریز تخمک معمولاً بین ۲ تا ۳ هفته طول میکشد و شامل چند مرحلهی کلیدی است:
۱. معاینه و بررسیهای اولیه
پزشک متخصص باروری، بعد از بررسی سوابق پزشکی، آزمایش خون، هورمونها و سونوگرافی ترانسواژینال، وضعیت تخمدانها و ذخیره تخمک را ارزیابی میکند. این مرحله برای طراحی پروتکل دارویی مناسب ضروری است.
۲. تحریک تخمدان
با تزریق داروهای حاوی هورمونهای FSH و LH، تخمدانها تحریک میشوند تا چندین تخمک بالغ تولید کنند.
در این مدت، با سونوگرافی و آزمایش خون، رشد فولیکولها تحت نظر پزشک متخصص قرار میگیرد. پس از رسیدن فولیکولها به اندازه مطلوب، تزریق نهایی هورمون hCG برای آزادسازی تخمک انجام میشود.
۳. عمل تخمکگیری (پانکچر)
در این مرحله که حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه طول میکشد، با استفاده از سونوگرافی و بیهوشی سبک، تخمکها از فولیکولها استخراج میشوند. مایع فولیکولی به آزمایشگاه منتقل میشود و تخمکهای سالم توسط جنینشناس جدا میگردند.
۴. انجماد تخمک
تخمکهای بالغ از طریق روش انجماد شیشهای یا ویتریفیکیشن (Vitrification) در دمای منفی ۱۹۶ درجه سانتیگراد فریز میشوند. این روش از تشکیل بلور یخ جلوگیری میکند و باعث افزایش نرخ بقا و کیفیت تخمکها میشود.
فریز تخمک دختر مجرد
فریز تخمک برای دختران مجرد کاملاً ممکن و قانونی است.
بهترین سن برای فریز تخمک در خانمهای مجرد، بین ۲۵ تا ۳۰ سالگی میباشد؛ زیرا در این سن، کیفیت و کمیت تخمکها در بالاترین حد ممکن قرار دارد.
این کار باعث میشود در آینده حتی در سنین بالاتر هم، شانس بارداری با تخمک سالم وجود داشته باشد و احتمال سقط یا ناهنجاریهای ژنتیکی کمتر شود.
بهترین سن برای فریز تخمک
سن یکی از مهمترین عوامل موفقیت در فریز تخمک است.
| بازه سنی | میزان موفقیت تقریبی | توضیح |
| زیر 25 سال | بالا ولی معمولاً نیاز نیست | ذخیره تخمدان زیاد است |
| 25 تا 30 سال | بسیار بالا | بهترین زمان برای فریز تخمک |
| 31 تا 38 سال | متوسط تا خوب | کاهش تدریجی کیفیت تخمک |
| بالای 39 سال | پایین | شانس موفقیت محدود |
بهترین سن فریز تخمک بین ۲۷ تا ۳۴ سالگی است.
احتمال موفقیت بارداری بعد از فریز تخمک
احتمال موفقیت در بارداری با تخمک فریز شده به سن در زمان فریز و تعداد تخمکهای ذخیره شده بستگی دارد.
تحقیقات نشان میدهد:
- خانمهای زیر ۳۵ سال با حدود ۲۰ تخمک فریز شده، تا ۹۴٪ شانس تولد نوزاد سالم دارند.
- اما در سنین بالاتر از ۴۰ سال، این شانس ممکن است به کمتر از ۱۰٪ برسد.
عوارض فریز تخمک
فریز تخمک معمولاً بیخطر است اما مانند هر روش پزشکی ممکن است عوارضی نیز به همراه داشته باشد:
- نفخ، گرفتگی یا لکهبینی خفیف پس از تخمکگیری
- سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS) در اثر مصرف داروهای هورمونی
- نوسانات خلقی و اضطراب ناشی از تغییرات هورمونی
- عفونت یا خونریزی خفیف در محل تخمکگیری (بسیار نادر)
- تحریک یا قرمزی در محل تزریق دارو
در صورت درد شدید، تب بالا یا خونریزی زیاد، باید سریعاً به پزشک مراجعه شود.
بعد از فریز تخمک چه باید کرد؟
- چند روز پس از تخمکگیری استراحت کنید.
- از فعالیتهای شدید ورزشی خودداری کنید.
- مصرف الکل و کافئین را کاهش دهید.
- داروها را طبق دستور پزشک مصرف کنید.
- از پوشیدن لباسهای تنگ خودداری نمایید.
چه مدت میتوان تخمکها را نگهداری کرد؟
تخمکهای فریز شده را میتوان برای سالها یا حتی دههها حفظ کرد.
تا زمانی که تخمکها در شرایط کنترلشدهی نیتروژن مایع قرار دارند، هیچ آسیبی نمیبینند و میتوانند برای بارداری در آینده استفاده شوند.
در ایران معمولاً مراکز درمان ناباروری تا ۱۰ سال نگهداری تخمکها را تضمین میکنند.
هزینه فریز تخمک در ایران
هزینه فریز تخمک به نوع داروها، تعداد جلسات، و کلینیک مورد نظر بستگی دارد.
بهطور میانگین در سال ۱۴۰۴:
| نوع هزینه | مبلغ تقریبی |
| فریز تخمک (یکبار) | حدود ۳۰ تا ۴۰ میلیون تومان |
| هزینه نگهداری سالانه | حدود ۵ تا ۷ میلیون تومان |
در حال حاضر، بیمهها معمولاً فقط برای خانمهایی که در فرآیند درمان ناباروری هستند، این هزینه را پوشش میدهند.
اما طبق طرحهای جدید، احتمال دارد در آینده فریز تخمک برای خانمهای مجرد یا متأهل بالای ۳۰ سال نیز تحت پوشش بیمه قرار گیرد.
میزان موفقیت فریز تخمک چقدر است؟
موفقیت بارداری با تخمک فریز شده بین ۳۰ تا ۶۰ درصد متغیر است و به عوامل زیر بستگی دارد:
- سن هنگام فریز
- تعداد تخمکهای استخراجشده
- کیفیت اسپرم
- سلامت رحم
- سبک زندگی (تغذیه، سیگار، الکل و استرس)
سخن پایانی
فریز تخمک فرصتی است برای مدیریت آگاهانه باروری و انتخاب زمان مناسب برای مادر شدن.
اگر هنوز آماده بارداری نیستید اما نمیخواهید شانس طبیعی باروری خود را از دست بدهید، فریز تخمک میتواند بهترین گزینه برای شما باشد.
با مشاوره با پزشک متخصص باروری، میتوانید بهترین تصمیم را بر اساس شرایط جسمی، سنی و اهداف زندگی خود بگیرید.
