بررسی سریال تاسیان؛ درامی عاشقانه در دل تاریخ ایران
بررسی سریال تاسیان؛ درامی عاشقانه در دل تاریخ ایران
«تاسیان»: درام عاشقانه‌ای در بستر تاریخ معاصر ایران
سریال «تاسیان»، دومین تجربه کارگردانی تینا پاکروان در شبکه نمایش خانگی، با فضایی عاشقانه و تاریخی، به دهه‌ی پنجاه خورشیدی می‌برد. این سریال در آستانه انقلاب ۱۳۵۷ و در بستر تحولات اجتماعی و سیاسی ایران شکل می‌گیرد و روایتگر عشقی میان یک ساواکی و دختر جوانی به نام شیرین است. «تاسیان» همچون «خاتون»، بر بازسازی تاریخ معاصر ایران با تمرکز بر شخصیت‌های زن و نقش آن‌ها در شرایط اجتماعی پیچیده تأکید دارد. داستان عاشقانه، تضادهای اجتماعی و فرهنگی، و تاریخ پرالتهاب دهه پنجاه، این سریال را به اثری جذاب و پر کشش تبدیل کرده است.
«تاسیان» یعنی دلتنگی
نام سریال از واژه‌ای گیلکی گرفته شده که به حالتی از دلتنگی و بی‌قراری اشاره دارد، حسی که در نخستین غروب پس از رفتن عزیزی به دل انسان چنگ می‌زند. همین بار معنایی عاطفی، فضای کلی سریال را تعریف می‌کند: روایتی درباره دوری، عشق، فقدان و حسرت. پاکروان در «تاسیان» بار دیگر به سراغ یک داستان عاشقانه ممنوعه رفته است که در بستر وقایع تاریخی روایت می‌شود.
قصه‌ای عاشقانه در دهه‌ی پنجاه
داستان «تاسیان» در مهرماه ۱۳۵۶ آغاز می‌شود؛ سالی که آخرین نفس‌های حکومت پهلوی در حال رقم خوردن بود. شخصیت اصلی مرد، امیر (با بازی هوتن شکیبا)، جوانی از طبقه کارگر و کارمند چاپخانه‌ای است که کارهای چاپی «کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان» را انجام می‌دهد. شیرین (مهسا حجازی)، دختر مرفه و دانشجوی هنر دانشگاه ادبیات است که در همین کانون به طراحی جلد و تصویرسازی مشغول است. آن‌ها در جریان یک برخورد ساده در چاپخانه با هم مواجه می‌شوند، برخوردی که بذر عشق را در دل امیر می‌کارد.
شخصیت‌پردازی امیر و شیرین از همان قسمت نخست از دو جهان متفاوت حکایت دارد: جهان سنتی، کارگری و درگیر مشکلات روزمره، در مقابل دنیای روشنفکرانه، مدرن و مرفه شهری. این تقابل طبقاتی، فضایی را می‌سازد که نه‌تنها پیش‌زمینه‌ای برای ایجاد کشمکش‌های عشقی است، بلکه بستری است برای ورود به چالش‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آن دوران.
تینا پاکروان؛ روایتگری با دغدغه‌های زنانه
تینا پاکروان، کارگردانی است که سابقه‌ای طولانی در سینما و تلویزیون ایران دارد و همواره در آثارش به دغدغه‌های زنانه، تاریخ معاصر و تقابل سنت و مدرنیته پرداخته است. او که کار خود را به‌عنوان منشی صحنه و برنامه‌ریز آغاز کرده و با چهره‌هایی چون داریوش مهرجویی و بهرام بیضایی همکاری داشته، اکنون تلاش می‌کند این میراث سینمایی را در قالب سریال‌های نمایش خانگی با نگاهی زنانه و دراماتیک بازآفرینی کند.
در «تاسیان»، مثل «خاتون»، بار دیگر قهرمان داستان، زنی باهوش، مستقل و حساس است. شیرین، همچون خاتون، نماینده زنانی است که در دل یک ساختار مردسالارانه، در تلاش برای حفظ هویت و عشق خود هستند. پاکروان با خلق این شخصیت‌ها سعی دارد تاریخ را نه از منظر سیاست‌مداران و فرماندهان، بلکه از دید زنان و مردم عادی روایت کند.
تاسیان و بازسازی چهره‌های فرهنگی ایران
یکی از نکات جالب توجه در قسمت نخست سریال، بازسازی چهره‌هایی همچون بهرام بیضایی و عباس کیارستمی است. به نظر می‌رسد تیم تولید برای این بازسازی‌ها از فناوری هوش مصنوعی بهره برده است؛ حرکتی جاه‌طلبانه که هم می‌تواند تحسین‌برانگیز باشد و هم محل بحث و نقد. گریم این شخصیت‌ها، به‌ویژه چهره کیارستمی، توسط بابک اسکندری انجام شده و نسبتاً موفق عمل کرده است.
بازسازی فضاهای فرهنگی و هنری آن دوران، مانند کانون پرورش فکری یا نشست‌های ادبی، یکی دیگر از ویژگی‌های شاخص سریال است که تلاش دارد علاوه بر یک روایت عاشقانه، تصویر نسبتاً دقیقی از فضای فرهنگی دهه‌ی پنجاه ارائه دهد.
بازیگران و نقش‌آفرینی‌ها
یکی از نقاط قوت «تاسیان»، حضور بازیگران توانمند و متنوعی است که بعضی از آن‌ها پیش‌تر در «خاتون» هم حضور داشتند. هوتن شکیبا در نقش امیر، با ترکیب غم، جسارت و سادگی، توانسته است نقش مرد عاشق پیشه و در عین حال معترض را باورپذیر کند. مهسا حجازی، چهره‌ای تازه در عرصه بازیگری، در نقش شیرین ظاهر شده و پتانسیل بالایی از خود نشان داده است.
از دیگر بازیگران سریال می‌توان به مهران مدیری، نازنین بیاتی، صابر ابر، محمدرضا شریفی‌نیا، پانته‌آ پناهی‌ها و بابک حمیدیان اشاره کرد که هر کدام به‌خوبی در نقش خود جا افتاده‌اند. بازگشت مهران مدیری به یک نقش جدی در قالب حضور افتخاری، نیز از دیگر نکات جالب توجه این سریال است.
سبک بصری و فضای سریال
«تاسیان» از لحاظ بصری ادامه‌دهنده‌ی همان سبک «خاتون» است، با این تفاوت که این بار کمی رنگارنگ‌تر و زنده‌تر به نظر می‌رسد. طراحی صحنه، لباس، نورپردازی و فضاسازی‌های داخلی همه در خدمت بازسازی دهه‌ی پنجاه هستند و توانسته‌اند تا حد زیادی باورپذیری را ایجاد کنند. رنگ‌ها و کادربندی‌ها حس نوستالژیک خاصی را به مخاطب منتقل می‌کنند و به فضاسازی تاریخی کمک زیادی کرده‌اند.
موقعیت در شبکه نمایش خانگی
سریال «تاسیان» با پخش از پلتفرم فیلیمو و حمایت یک تهیه‌کننده قدرتمند، جایگاه خوبی در شبکه نمایش خانگی دارد. با وجود برخی حواشی مربوط به توقیف احتمالی توسط ساترا که بیشتر جنبه تبلیغاتی داشت، این سریال توانسته توجه مخاطبان را به خود جلب کند. اگرچه فقط یک قسمت از آن منتشر شده، اما مضمون حساس و ورود به دوره‌ای نسبتاً حساس از تاریخ معاصر، این احتمال را ایجاد می‌کند که در ادامه با چالش‌هایی روبه‌رو شود.
جمع‌بندی
سریال «تاسیان» جدیدترین اثر تینا پاکروان در ادامه مسیر زن‌محورانه و تاریخی‌اش است که این‌بار داستانی عاشقانه را در بستر دهه پنجاه روایت می‌کند. او با ترکیب عناصر عاشقانه، اجتماعی و تاریخی، جهانی خلق کرده که هم مخاطب عام را جذب می‌کند و هم توجه علاقه‌مندان به فرهنگ و تاریخ ایران را جلب می‌نماید.
دقت در بازسازی فضا و شخصیت‌های واقعی، نشانه‌ای از علاقه پاکروان به تاریخ معاصر و هنر ایرانی است. شخصیت‌پردازی زنانه، پرداختن به تضادهای اجتماعی و عبور از خط قرمزهای مرسوم، از نکات قابل‌توجه سریال‌اند. اگر «تاسیان» بتواند انسجام داستانی‌اش را حفظ کند، می‌تواند به یکی از آثار شاخص شبکه نمایش خانگی تبدیل شود.
